Proje ile okuldaki disiplin olayları azaldı, öğrenciler arasındaki sorunların yüzde 94’ü “tatlıya bağlandı”.

Türkiye’nin tartıştığı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu Tasarısı’nın TBMM’de görüşülmesi devam ederken İzmir’deki Aybers Hikmet Karabacak Lisesi’nde, “Anlaşmazlık Çözümü, Müzakere ve Akran Arabuluculuk Projesi” başarıyla uygulandı.

Projenin hazırlayıcısı Dokuz Eylül Üniversitesi Anlaşmazlık Çözümü Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü Prof.Dr.Abbas Türnüklü, , Buca’daki lisede 2006 yılında başlatılan projenin, örnek sonuçlara ulaştığını belirtti.

Okulda, çeşitli bölgelerden gelen, sosyo-ekonomik düzeyi düşük, çok farklı kültürden öğrencilerin bulunduğunu bildiren Türnüklü, dolayısıyla okulda öğrenciler arasında anlaşmazlık yaşanmasına yol açabilecek sebeplerin bulunduğuna işaret etti.

“Adalet Bakanlığı’nın davaları azaltma, arabuluculuğu yaygınlaştırma hedefi varsa, okullarda akran arabuluculuğu ve müzakere kültürünün yaygınlaştırılması gerekir” diyen Prof.Dr. Türnüklü, bu kapsamda her yıl öğretmenler ile 9. sınıf öğrencilerine anlaşmazlıkların doğasını, anlaşmazlığın kötü olmadığını, iletişim becerilerini, öfke yönetimini, akran arabuluculuğunu anlattıklarını ifade etti.

Türnüklü, tüm öğrencilere, “kavga etsen kimin seni barıştırmasını istersin, kim seni ikna eder, kime güvenirsin” sorularını yönelterek, okulda görev yapacak “arabulucuları” belirlediklerini kaydetti.

“Arabulucu asla nasihat vermedi”
Abbas Türnüklü, öğrencilerden aralarındaki anlaşmazlıkların çözümü için şiddet ya da başka yollar yerine önce arabuluculara başvurmalarını istediklerini kaydetti. Türnüklü, ilk başta bazı öğrenciler dirense de öğretmenlerin yönlendirmesi ve arabulucuların bir kaç olayı çözmesinin ardından sistemin oturmaya başladığını söyledi.

Türnüklü, okulda yürütülen uygulamayla ilgili şu bilgiyi verdi: “Okulda farklı kültürden öğrenciler var. Dolayısıyla kültürel çatışmalardan sorunlar çıkıyordu. Ayrıca erkek öğrenciler arasında güç gösterileri, kız öğrenciler arasında daha basit konulardan, birbirlerine söyledikleri herhangi bir sözden anlaşmazlık çıkabiliyordu.”

Öğrencilerin, anlaşmazlık yaşadığında kendilerinin belirlediği arabulucuya başvurmayı benimsediklerini anlatan Türnüklü, “Okulda oluşturulan tarafsız bir odada oturdular, problemin kaynağı ve çözümünü konuştular. Arabulucu onlara asla nasihat vermedi. Sadece ne istediklerini, nasıl sorun aşabileceklerini görmeyi sağlayacak sorular sordu. O görüşmede konuşulanların saklı kalacağını bildiklerinden çok rahat konuştular, sorunlarını çözdüler” dedi.

“Okullarda arabulucu odası kuruldu”
Buca Milli Eğitim Müdürü Recep Yanık da okuldaki disiplin olaylarının projenin ilk gününden bu yana ciddi oranda azaldığına dikkati çekti. Yanık, öğrencilerin birbirleriyle kavga etmek yerine müzakere ile sorunu çözmeye başladığını vurguladı.

Olumlu sonuçların alınması üzerine projenin 17 okula yaygınlaştırılmasını kararlaştırdıklarını kaydeden Yanık, okullarda “arabulucu odası’ oluşturulduğunu, öğrencilerin bu odalarda sorularını arabulucularla görüştüğünü ifade etti.

Yanık, projenin uygulandığı Aybers Hikmet Karabacak Lisesi’nde, geçen yıl arabuluculara gelen sorunların yüzde 94’ünün çözümle sonuçlanarak “tatlıya bağlandığını” ve bunun sonucunda, çok sık kavga olaylarının yaşandığı okulda disiplin olaylarının azaldığını belirtti.

Sorun yaşayan öğrenciler arabulucuya gidiyor
Okuldaki arabuluculuk sistemi, aralarında sorun yaşayan öğrencilerin, oluşturulan “arabulucu odası”na giderek çözüm talep etmesiyle işliyor.

Arabulucu öğrencilerden Serhat Tan, iki kız öğrenci arasında “kilosuyla alay etme” konusunda çıkan bir soruna ilişkin yaşadığı deneyimi, şu sözlerle anlattı:”10. sınıftan iki kız arkadaş çok sinirli bir halde arabulucu odasına geldi. Gelmeden önce neredeyse kavgaya varan bir tartışmaları olmuş. Odada herkesin eşit mesafede oturduğu üçgen şeklindeki masaya oturduk. Soru formumu çıkardım, sorularımı sormaya başladım. Anlaşmazlık, iki arkadaştan birinin diğerine ’çok şişkosun’ demesiyle başlamış. Bir süre konuştuktan sonra, taraflardan biri, şakanın boyutunu abarttığını, ötekisi de arkadaşının art niyetli olmadığını, kendisinin de biraz fazla alınganlık gösterdiğini kabul etti. El sıkışarak odadan ayrıldılar.”

“Arabuluculuk” okul dışında da etkin”
Okulun 12. sınıf öğrencisi ve “akran arabulucu” olarak görev yapan Buse Ergüldü, aldığı “arabuluculuk” eğitiminin, okuldaki akranları arasında çıkan sorunları çözmede yardımcı olduğunu bildirdi. Ergüldü, bu eğitim okul dışında karşılaştığı anlaşmazlıkları çözme imkanı sağladığını ifade etti.

Aldığı bu eğitimle okul dışında çözdüğü en önemli sorunun anne ve babası arasında yaşanan ve boşanma aşamasına gelen sorunlar olduğunu anlatan Ergüldü, şöyle konuştu:”Annemle babamın kavgasında arabulucu oldum. Bir tartışmalarında babamı sakinleştirmek için başka bir odaya götürdüm. Onunla konuştum, sorun ve çözüme yönelik sorular sordum. Sonra annemin yanına götürdüm. Konuştular, çözüm için ne istediklerini sordum ve çözüme ulaştılar. 2-3 senedir annemle babam bir problem yaşamıyor. Şimdi babam ne zaman sinirlense odaya götürüyorum. Böylece ailemi kopmaktan kurtardığıma inanıyorum.”

Okulun bir değer 12 sınıf öğrencisi akran arabulucusu Aslı Çatalağaç da otobüste yer konusunda çıkan kavgada arabuluculuk yaptığını, kendisinden büyük iki kişinin arasındaki sorunu onları konuşturarak çözdüğünü anlattı.